"فیس بوک" کلاس مردم شناسی است

عصر ایران؛ هومان دوراندیش - نعیمه اشراقی، نوه امام خمینی، در میان ایرانیان عضو فیس بوک چهره ای شناخته شده است. البته او تا چند ماه پیش، یکی از اعضای عادی فیس بوک بود؛ اما پس از مصاحبه پر سر و صدایش با سایت جماران درباره "حجاب"، همگان او را به عنوان "نوه امام" شناختند و در کوتاه زمانی، تعداد دوستانش در فیس بوک، از 300 نفر به 5000 نفر رسید.

اگر به صفحه شخصی او در فیس بوک سر بزنید، معمولا پست هایی می بینید با لایک ها و کامنت های پرشمار موافق و مخالف.

متن زیر گفتگوی عصر ایران است با نوه امام خمینی درباره فعالیت اش در سایت فیلترشده فیس بوک.

شما از چه زمانی عضو فیس بوک شدید و اصلاً چه شد که تصمیم به عضویت در این شبکه اجتماعی گرفتید؟

 بیشر از چهارسال است که عضو فیس بوک هستم. انگیزه اولیه ام، پیدا کردن دوستان قدیمی ام بود.

دوستان شما در فیس بوک چند نفرند و معمولاً درخواست دوستی چه کسانی را قبول می کنید؟

دوستان من 5000 نفر هستند و درخواست های بیشماری دارم که تسهیلات فیس بوک اجازه افزودن بر تعداد دوست هایم را نمی دهد. در خصوص درخواستهای دوستی هم سعی ام این بوده که گزینشی عمل نکنم.

آیا خودتان هم برای کسی درخواست دوستی می فرستید؟

در پاره ای از مواقع.

برخورد شما با کامنت های انتقادی چگونه است؟ آیا کامنتی را هم حذف می کنید؟

تعداد کامنتهایی که حذف کرده ام از تعداد انگشتان دست به نظرم کمتر بوده است.



اگر کسی در لابلای انتقادش، سخنی بگوید که از نظر شما، مصداق توهین به امام و یا شخصیت های دینی باشد، کامنت او را حذف می کنید؟

تا به حال کامنت توهین به ائمه نداشته ام ولی توهین به امام علیرغم خواهش من بوده است. گرچه این کامنتها قلب و روح مرا آزار می دهد ولی در اکثر مواقع سعی کرده ام تحمل کنم؛ به این دلیل که احساس می کنم گاهی در این بین افراد کسانی هستند که احتمالا به آنها ظلمی شده است و یا حتی قربانی پدران ویا مادران خود هستند و با این کار احساس آرامش می کنند. آنها شاید به گمان خودشان صدایشان به گوش کسی در درون حکومت می رسد. من هم صبوری می کنم. تاسف من بیشتر از این است که می بینم چهره واقعی امام را تعداد اندکی شناخته اند و این قدر دور از واقعیت راجع به امام قضاوت می شود که کوشش در جهت شناخت امام را با تمام وجود برای خودم واجب می بینم.
هر کسی از ظن خود شد یار من
وز درون من نجست اسرار من

از خانواده امام چند نفر عضو فیس بوک هستند؟ چه کسانی؟

نسل اول، یعنی فرزندان امام هیچ کدام عضو فیس بوک نیستند و نسل دوم، یعنی نوه ها، بیش از 60% عضو هستند.

وقتی با فیلترشکن وارد فیس بوک می شوید، احساس نمی کنید قانون شکنی کرده اید؟ 

من شخصا با قانون گریزی مخالفم حتی اگر قانون به ناحق باشد. به نظرم برای اصلاح قانون ظالمانه باید کوشش شود و تا زمانی که قانون پابرجاست نباید از آن تخطی کرد ولی استفاده از فیلترشکن از لحاظ قانونی منعی ندارد بلکه بعضی از مراجع شرعا جایز نمی دانند که مقلدین این دسته از مراجع بایستی احتیاط کنند.

اصلا درباره فیلترشدن فیس بوک چه نظری دارید؟

من کلا با ممنوعیت مخالفم. از نظر من منع استفاده از هر آنچه که ممنوع کرده ایم راه حل نیست. حتی مُسکّن هم محسوب نمی شود.


بعضی ها از شما انتقاد می کنند که چرا عکس هایی جذاب از خودتان را در صفحه فیس بوکتان می گذارید. برای این قبیل دوستانتان معمولاً چه پاسخی دارید؟

من اعتقاد دارم همین انتخاب درست است. ما مگر در دینمان با زیبایی سر ستیز داریم؟ من عکسی را انتخاب کردم که احساس کردم زنده است، با مخاطب حرف می زند و ارتباط می گیرد. ما با نوشته هایمان نیز همین کار را می کنیم. یعنی سعی می کنیم با مخاطب رابطه برقرار کنیم.
انتخاب عکس با امام هم برای آشنایی مردم با چهره امام در خانه است: امام مهربان و صمیمی.

اگر نوه امام نبودید فیس بوک برایتان فضای دلپذیرتری بود یا الان که نوه امام هستید فیس بوک برایتان جذاب تر است؟

من بیش از 4 سال است که عضو فیس بوک هستم. قبلاً کسی مرا با عنوان نوه امام نمی شناخت. تعداد دوستانم 300 نفر بود؛ ولی بعد از مصاحبه با سایت جماران راجع به حجاب نامم شناخته شد و یکباره تعداد دوستانم به حداکثر رسید و هر روز درخواستهای دوستی زیادی دارم که به دلیل ممنوعیت تسهیلات فیس بوک، امکان پذیرش آنها را ندارم. لذا بعد از شناخته شدن، فضا برایم بسیار دلپذیرتر شد.

فیس بوک چه فوایدی برای شما دارد؟ برایتان بیشتر جنبه تفریحی دارد؟

بیشترین فایده فیس بوک برای من مردم شناسی و آشنایی با لایه های مختلف جامعه است که برایم بسیار دل نشین است؛ به خصوص برای من که در شرایطی خاص بزرگ شده ام و امکان ارتباطات فیس تو فیس و صادقانه را کمتر داشته ام. آدمها یا به دلایلی به ما نزدیک شده اند و یا باز به دلایل دیگری از ما فاصله گرفته اند. نزدیکی و دوریشان واقعی نبوده است. فیس بوک این امکان برای من فراهم کرده است که دوستانی بدون دلهره و بدون چاپلوسی داشته باشم.

معمولاً بر روی صفحه تان چه چیزهایی را می نویسید یا شِیر می کنید؟

معمولا مسائل سیاسی؛ چون این روزها، دغدغه مردم سیاست است. سیاست چنان در تار و پود زندگی مردم نفوذ کرده و تاثیرگذاشته است که نمی توان به چیزهای بهتری فکر کرد و درباره آنها نوشت.

وقتی که در فیس بوک به طرز رفتار و گفتار ما ایرانیان می نگرید، چه نکات مثبت و منفی ای در کنش و منش ما می بینید؟

از نکات مثبت شروع کنم: به نظرم ایرانی ها مردمانی کنجکاو، باهوش و بااحساس هستند ولی آنچه کمتر به چشم می خورد منطق است. اکثر اعضای فیس بوک که با آنها سروکار دارم اصول اولیه ارتباطات را نمی دانند و موجبات مسمومیت فضای مجازی را فراهم می کنند.
بسیاری از گفتمان ها با تعصبات جناحی دست و پنجه نرم می کند و در بعضی از مواقع ادب رعایت نمی شود. من گاهی از خواندن کامنتهایی که در پست هایم می گذارند دلم به درد می آید.

به نظر شما، فضای فیس بوک فضایی گناه آلود است؟

نه، شما بهتر از من می دانید در دنیای غرب از فیس بوک به عنوان یک شبکه اجتماعی استفاده می شود؛ مثلا برای اطلاع رسانی و دعوت از دوستان برای بازدید برنامه های مدنظر و همین طور نظر سنجی برای اتخاذ تصمیمهای گروهی و ... در چنین فضایی هرکسی با توجه به بیزینس خود می تواند فعالیت کند. ممکن است بعضی از بیزینس ها سالم نباشد. این در واقع سواستفاده از فیس بوک است و از این بابت نباید فیس بوک را متهم و مجرم بدانیم.

مهمترین ثمرات حضور در فیس بوک برای شما چه بوده است؟

با توجه به اینکه من نوه امام هستم درخواست های زیادی در خصوص آشنایی با شخصیت امام و خانواده شان از من شده است. برنامه من این است که به این درخواستها لبیک بگویم. همچنین برخی از مسائل سال های دهه شصت سربسته باقی مانده است و از من در این خصوص سوالات بسیاری شده است.

البته علم و شناخت من ناقص است ولی تا جایی که اطلاع دارم و می توانم اطلاعات کسب کنم، تلاش خواهم کرد تا پاسخگو باشم. آنچه به شناخت آن ایمان دارم شخصیت امام است؛ زیرا  سال ها با ایشان زندگی کرده ام و می توانم با بازگویی خاطراتم از آن دوران، در انتشار جنبه های مختلف زندگی امام موثر باشم.

 علاوه بر این ها، دیدگاه های سیاسی ام را نیز گاهی در قالب پست هایم بیان می کنم که غالباً با استقبال نسل جوان عضو فیس بوکم همراه می شود.